ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္စဲေရး ဒို႔အေရး၊ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိေရး ဒို႔အေရး

ဆလိုင္းေယာေအာင္

စစ္ပဲြမ်ားနဲ႔ ျမန္မာျပည္
ျမန္မာျပည္ ျပည္တြင္းစစ္ဟာ ကမၻာသမိုင္းမွာ အၾကာရွည္ဆံုး စစ္သမိုင္းတခုလို႔ ေျပာလိုရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ တုိင္းျပည္ဟာ ေရွးဘုရင္မ်ား လက္ထက္မွာလည္း အၿပိဳင္အဆိုင္ မိမိရဲ႕ ပဏာဆက္ ႏိုင္ငံငယ္မ်ား ခ်ဲ႔ထြင္ေရးအတြက္ နယ္နိမိတ္အပိုင္းအျခားအလုိက္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ကိုယ္အခ်င္းခ်င္းလည္းတိုက္၊ အိမ္နီးျခင္းမ်ားႏွင့္လည္းတိုက္၊ နန္းတြင္းအာဏာ ရယူေရးအတြက္လည္း တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။၁၈၂၄ မွ စကာ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ အထိ အဂၤလိပ္တို႔၏ နယ္ခ်ဲ႔ကိုလိုနီျပဳေရး က်ဴးေက်ာ္မႈေၾကာင့္ အဂၤလိပ္ ျမန္မာစစ္ပြဲ သံုးႀကိမ္ျဖစ္ပြားၿပီး ကၽြန္ဘ၀သို႔ က်ေရာက္ခဲ့ရပါတယ္။ ကၽြန္ဘ၀ ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အသြင္သဏၭာန္ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ရရာလက္နက္စြဲကိုင္ကာ နီးစပ္ရာ အစုအဖြဲ႔မ်ားဖြဲ႔ကာ လူမ်ဳိးအလုိုက္၊ အယူ၀ါဒအလိုက္၊ နယ္ေျမေဒသအလိုက္၊ လူတန္းစားအလိုက္ ေတာ္လွန္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ နယ္ခ်ဲ႔ၿဗိတိသွ်တို႔၏ လက္ေအာက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္း (၆၃) ႏွစ္ၾကာ ကၽြန္ဘ၀ျဖင့္ ေနထိုင္ခဲ့ရၿပီးေနာက္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးရခဲ့ပါတယ္။

လြတ္လပ္ေရးရျပီး ျဖစ္ပြားေသာ စစ္ပဲြမ်ား
လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ အတူ အယူအဆ အျမင္မ်ား ႏွင့္ တိုင္းျပည္ကို စီမံခန္႔ခြဲ ခဲ့ေသာ အစိုးရမ်ား၏ တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရး ကန္႔သတ္ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ျပည္တြင္းစစ္ စတင္ခဲ့ရသည္။ တက္လာေသာ အစုိးရအဆက္ဆက္ကလည္း ျပည္ တြင္းစစ္ ျဖစ္ရသည့္ မူလအေၾကာင္းရင္းကို ေလ့လာကာ တိုင္းျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ ေဆာင္ရြက္ ျခင္းမရွိဘဲ လက္နက္အားကိုျဖင့္သာ ေျဖရွင္းခဲ့ၾကသည္။ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး ညႇိႏိႈင္းျခင္းမ်ား ရွိခဲ့ေသာ္ လည္း အရင္းခံေစတနာ မမွန္ေသာေၾကာင့္ ပ်က္ျပားခဲ့ၾကရသည္။ ထင္ရွားသည့္ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္း ေရး ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဦးေန၀င္း ဦးေဆာင္သည့္ ေတာင္လွန္ေရးေကာင္စီ လက္ထက္ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပဲြျဖစ္သည္။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ဇြန္လ (၁၁)ရက္ေန႔ ရက္စြဲျဖင့္ ၎အား ဆန္႔က်င္ တိုက္ခိုက္ေနေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအား ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးရန္ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ ထိုဖိတ္ေခၚခ်က္အရ မိမိတို႔၏ အမ်ဳိးသားကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္အတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနၾကေသာ တိုင္းရင္း သား အဖြဲ႔အစည္းမ်ားျဖစ္သည့္ KNU,NMSP,KNPP ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အယူအဆ အရ တိုက္ပြဲ၀င္ေန ေသာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတို႔က လက္ခံခဲ့ၿပီး ေဆြးေႏြးပြဲတက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုေဆြးေႏြးပြဲ ရလဒ္ မ်ားမွာ ကနဦးအစမွာ အေတာ္ေလးေကာင္းမြန္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ား ႏွင့္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတို႔သည္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲကို အခြင့္ေကာင္းယူကာ မိမိပါတီ အင္အားႀကီးထြားေရး ႏွင့္ ဘ႑ာေငြ ေတာင့္တင္ခိုင္မာေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး ျပည္သူလူတုအတြင္း မဟုတ္မမွန္၀ါဒျဖန္႔ စည္းရံုးျခင္းမ်ားကို ယခင္ကထက္ ပိုမိုေဆာင္ ရြက္ ေနျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ မိမိတို႔ဘက္မွ ဆက္လက္ေဆြးေႏြး ေနျခင္း အားျဖင့္ တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ဳိးရွိမႈထက္ အႏၱရယ္မ်ား ပိုမိုျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္ ဆိုေသာ အ ေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက တို္င္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ႏွင့္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ တို႔အား ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ဆက္လက္ျပဳလုပ္ရန္ဆႏၵရွိပါက ၎တို႔ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမည့္ စည္း ကမ္း သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားပါ၀င္သည့္ စာကို ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ႏိူ၀င္ဘာလ (၁၁)ရက္ေန႔ ရက္စြဲျဖင့္ သက္ ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားထံ ေပးပို႔ခဲ့သည္ ထိုစာထဲတြင္ ႏိူ၀င္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔ ညေန (၆)နာရီ ေနာက္ဆံုးထားၿပီး ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီထံ သေဘာထား ေပးရန္ကိုပါ တပါတည္းေဖာ္ျပထားသည္။ (၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ႏိူ၀င္ဘာလတြင္ ထုတ္ေ၀ေသာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ စာအုပ္မွ ကူးယူ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္)။ ထိုေနာက္ပိုင္းတြင္ အျပန္အလွန္စာမ်ားေပးပို႔ခဲ့ၾကၿပီး ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးလည္း ရပ္ဆိုင္းသြားကာ ေသနတ္သံမ်ား ပိုမို က်ယ္ေလာင္စြာ ျပန္လည္ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။

တုိင္းရင္းသားေတြ ဘာေၾကာင့္ တုိက္ပဲြ၀င္ရသလဲ
ဒီေနရာမွာ တိုင္းရင္းသားေတြ ဘာေၾကာင့္ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္အတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ရသလဲ ဆိုတာကို တင္ျပလိုပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရး ရယူရန္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ ေအာင္ဆန္း - အက္တလီ စာခ်ဳပ္ ေပၚမွာ အေျခခံခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာင္ဆန္း - အက္တလီ စာခ်ဳပ္၏ အဓိကအႏွစ္သာရမွာ ျမန္မာ မဟုတ္ေသာ တုိင္းရင္သားမ်ားအေနျဖင့္ မိမိတို႔၏ အနာဂါတ္ကံၾကမၼာကို မိမိတို႔ဖာသာ ျပဌာန္းပိုင္ ခြင့္ရွိေၾကာင္း ၿဗိတိသွ်အစုိးရ (အက္တလီ) ႏွင့္ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ (ေအာင္ဆန္း) တို႔က ေလးစား အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း တရား၀င္ ေၾကညာခ်က္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ဆိုပါက အမ်ဳိးသား မ်ား ကုိယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိၿပီး တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား အားလုံး တန္းတူရည္တူ ပူးေပါင္းေသာ ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံေတာ္ကို အတူတကြထူေထာင္ေရး (၀ါ) မထူေထာင္ေရးကိစၥကို တိုင္းရင္းသားမ်ား ကုိယ္တိုင္ က လြတ္လပ္စြာ ဆံုးျဖတ္ရန္ဟူေသာ အခ်က္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုထက္ ပိုမိုရွင္းလင္းစြာ ဆို ပါက ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ား ႏွင့္ အတူတကြ လြတ္လပ္ေရး ရယူေရး မရယူေရး ကိစၥကို တိုင္းရင္းသားမ်ား ကိုယ္တိုင္က ဆံုးျဖတ္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ၿဗိတိသွ်လူမ်ဳိးမ်ားက ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားက ေသာ္လည္းေကာင္း ထိုတိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိး မ်ား၏ အေရးကို ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင္ မရွိဟူေသာ အခ်က္ကို ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ အက္တလီ တို႔က အသိအမွတ္ျပဳျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေအာင္ဆန္း - အက္တလီ စာ ခ်ဳပ္အရ သမိုင္း၀င္ ပင္လံုညီလာခံကို ေခၚယူက်င္းပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ေအာင္ဆန္း ႏွင့္ တိုက္ရိုက္မ ေဆြးေႏြးခင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား အခ်င္းခ်င္း တိုင္ပင္ ညႇိႏႈိင္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ၁၉၄၇ ေဖေဖၚ၀ါရီလ (၆)ရက္ေန႔တြင္ ရွမ္း ႏွင့္ ကခ်င္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ညႇိႏႈိင္း၍ ေအာက္ပါ သေဘာတူညီ ခ်က္ကို ခ်မွတ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းမွာ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ား ႏွင့္ အတူ လြတ္လပ္ေရး ရယူပါက (၁) ျမန္မာ လူမ်ဳိးမ်ားရရွိေသာ အခြင့္အေရးအားလံုးကို တန္းတူရည္တူ ရရွိေစရမည္။ (၂) ျပည္ေထာင္စုထဲမွ မိမိ တို႔ ဆႏၵအတိုင္း လြတ္လပ္စြာ ခြဲထြက္ပိုင္ခြင့္ ရွိေစရမည္ ဟူေသာ အခ်က္ႀကီး ႏွစ္ခ်က္ ႏွင့္ အျခား အခ်က္မ်ားအေပၚ သေဘာတူညီ ခဲ့ၾကပါသည္။ ထိုေန႔ ညေနပိုင္းတြင္ ပင္လံုၿမိဳ႔ကုိ ေရာက္ရွိေသာ ခ်င္း ေခါင္းေဆာင္မ်ား ႏွင့္ ေနာက္ေန႔ ေဖေဖၚ၀ါရီလ (၇)ရက္ေန႔တြင္ ေဆြးေႏြးၾကေသာအခါ အထက္ပါ အခ်က္ကို ထပ္မံ အတည္ျပဳ သေဘာတူညီ ခဲ့ၾကပါသည္။ အဆိုပါ အခ်က္မ်ားကို အေျခခံ၍ ေဖေဖၚ ၀ါရီလ (၁၂) ရက္ေန႔တြင္ သမိုင္း၀င္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ ကို လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ပင္လံု ညီလာခံ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒျဖင့္ တိတိက်က် ေရးဆြဲ ျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ ယင္းသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ အခန္း (၁၀)၊ ပုဒ္မ (၂၀၁) ႏွင့္ (၂၀၂) တို႔အရ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ခြဲထြက္ႏုိင္ရန္ ျပည္နယ္တိုင္း (အားလံုး)၌ အခြင့္အေရး ရွိရမည္ဟူေသာ အခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ ခြဲထြက္ေရး ပုဒ္မ၏ ဆိုလိုရင္းမွာ ဆယ္ႏွစ္ ၾကာေသာအခါ အကယ္၍ တန္းတူမႈမရွိဟု ယူဆပါက ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုအဖြဲ႔၀င္ ျပည္နယ္အျဖစ္ ပါ၀င္ျခင္းထက္ မိမိတို႔၏ အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံေတာ္မ်ားကုိ သီးျခားလြတ္လပ္စြာ ထူ ေထာင္ျခင္းက မိမိတို႔၏ အမ်ဳိးသားေရးအတြက္ ပို၍ ေကာင္းက်ဳိးျဖစ္ထြန္းသည္ ဟု ယူဆလာပါက ေသာ္လည္းေကာင္း ျပည္ေထာင္စုမွ လြတ္လပ္စြာ ခြဲထြက္ပိုင္ခြင့္ ရွိေစရမည္ ဟူေသာ အခ်က္ပင္ျဖစ္ ပါသည္။ (လ်န္ဆာေခါင္း ေရးသားေသာ ဗမာေလာ၊ ျမန္မာေလာ ေဆာင္းပါးမွ ကူးယူ ေဖၚျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္)

လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ ဘာေၾကာင့္ရပ္မသြားသလဲ
မိမိတို႔၏ ယံုၾကည္ခ်က္ျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ တိုင္း ျပည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အလ်ဥ္းသင့္သလို ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရး ျပဳလုပ္ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ဲၾကေသာ္ လည္း အခ်ည္းအႏွီးသာျဖစ္ခဲ့သည္။ ဦးေန၀င္း ဦးေဆာင္သည့္ မဆလပါတီသည္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး ေရးထက္ ႏိုင္ငံေရး ယံုၾကည္ခ်က္ျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနေသာ အင္အားစုမ်ားအား အျမစ္ ျပတ္ ေခ်မႈန္းေရးကို ဦးတည္သည့္ စစ္ဆင္ေရးမ်ားကိုသာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရ သည္။ ၎အား ဆန္႔က်င္ တိုက္ခိုက္ေနေသာ အင္အားစုမ်ားအတြင္း အင္အားခ်ိနဲ႔ေအာင္ အက်ဳိးစီး ပြားျဖင့္ စည္းရံုး ၿဖိဳခြဲျခင္း၊ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္း သာခြင့္ နည္းျဖင့္ ၿဖိဳခြဲျခင္း၊ သက္ဆိုင္ရာ စစ္တိုင္းမ်ားအ လိုက္ ေအာက္ေခ်ျခင္း ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ကာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲျခင္း စသျဖင့္ နည္းပရိယယ္ အမ်ဳိးမ်ဳိး က်င့္သံုးကာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထိုသို႔ေသာ ေျဖရွင္းမႈမ်ားသည္ ယာယီသာျဖစ္ခဲ့ၿပီး ထာ၀ ရၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ ပိုမို အလွမ္းကြာေ၀းခဲ့သည္။ ျပည္တြင္းစစ္ ႏွင့္ အတူ အမုန္တရားမ်ား၊ နာက်ည္း မႈမ်ား ပိုမို ခိုင္ၿမဲခဲ့ၿပီး စည္းလံုးညီညြတ္ေရး တနည္းအားျဖင့္ အမ်ဳိးသားသင့္ျမတ္ေရးသည္ အတိုင္းအ ဆမဲ့စြာ ပ်က္ျပားခဲ့ရသည္။ လူထု၏ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး အတြက္ အသံုးျပဳရမည့္ ဘ႑ေငြမ်ားကို စစ္အာဏာရွင္တို႔သည္ အျမစ္ျပတ္ေခ်မႈန္ေရး ျဖတ္ေလးျဖတ္ စစ္ဆင္ေရးမ်ားအတြက္ အသံုးျပဳခဲ့ၾက ေသာ္လည္း ယေန႔ထက္ထိ မည္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းကိုမွ် အျမစ္ျပတ္ ေခ်မႈန္းႏုိင္ျခင္းမရွိေခ်။ ဘယ္ ေတာ့ မွလည္း ေခ်မႈန္းႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ စစ္အာဏာရွင္ မ်ားကလည္း ၎ တို႔၏ အာဏာရွင္စနစ္ ဆက္လက္ တည္တံ့ ခိုင္ၿမဲေရးအတြက္ မ်ဳိးဆက္သစ္ လက္ကိုင္တုတ္မ်ားျဖင့္ တည္ေဆာက္ေနသလို မိမိတို႔၏ ႏိုင္ငံေရး ယံုၾကည္ခ်က္ျဖင့္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနေသာ အင္အားစုမ်ားက လည္း ၎တို႔၏ ယံုၾကည့္ခ်က္မ်ား ဆက္လက္ ရွင္သန္ တိုက္ပြဲ၀င္ႏိုင္ေရးအတြက္ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ား ျဖင့္ တည္ေဆာက္ၾကရသည္။ ထိုကဲ့သို႔ မ်ဥ္းၿပိဳင္ အသြင္ သြားေနေသာ အေတြးအေခၚ ႏွစ္ခုသည္ ဘယ္မွာ ဆံုခ်က္ရွိႏိုင္ပါမည္နည္း။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး နည္းျဖင့္ စစ္မွန္သည့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈမ်ား မရွိသမွ် ကာလပတ္လံုး လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡမ်ား ဘယ္ေတာ့မွ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမည္ မဟုတ္ေပ။

အပစ္အခတ္ ရပ္စဲမႈမ်ား
က်ေနာ္ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရေသာ မရုိးသားသည့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အေၾကာင္း မွ်ေ၀လိုပါတယ္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းကာလ ပတ္၀န္းက်င္ျဖစ္ပါတယ္ မာနယ္ပေလာ နယ္ေျမသို႔ တရား၀င္ ေၾကညာ ျခင္းမရွိဘဲ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး မုန္တိုင္း ခ်ဥ္းနင္း၀င္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က မာနယ္ပ ေလာမွာ ရွိၾကတဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ အင္အားစုေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ား အ ၾကားတြင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ကိစၥႏွင့္ ပက္သက္ၿပီး ေတြ႔သင့္ မေတြ႔သင္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ရွိခဲ့ၾက ပါတယ္။ တပ္ေပါင္းစုျဖင့္ ေအာင္ပြဲခံေရး အေတြးအေခၚ ေအာက္တြင္ တပ္ေပါင္းျဖင့္သာ ေတြ႔ရန္ သ ေဘာတူ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၎ေနာက္ န၀တ မွ တပ္ေပါင္းစု ႏွင့္ မေတြ႔လိုေၾကာင္း တ ဖြဲ႔ျခင္းစီႏွင့္ သာ ေတြ႔လိုေၾကာင္း အေၾကာင္းျပန္သည့္ အခါတြင္ေတာ့ ေတြ႔သင့္ မေတြ႔သင့္ကို ေဆြးေႏြး ၾကေသာ အခါ အျမင္တူမႈမ်ား ရွိသလို မတူကြဲျပားမႈမ်ားလည္း ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ထိုအခ်ိန္က ဗမာျပည္ကြန္ျမဴ နစ္ပါတီ ၿပိဳကြဲၿပီးခ်ိန္လည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေျပာရမယ္ ဆိုလ်င္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ေရခ်ိန္ စ က်လာခ်ိန္လို႔ ေျပာရင္ မမွားႏိုင္ပါဘူး။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ မွ စတင္ကာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အ စည္းအခ်ဴိ႔ န၀တ ႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူ လက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွာ မကဒတ (၂) ဖြဲ႔ကြဲပါ တယ္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွာေတာ့ န၀တ က မာနယ္ပေလာ သိမ္းပိုက္ေရး ထိုးစစ္ စတင္ ပါေတာ့တယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ KNU အတြင္း ဘာသာေရး ပဋိပကၡျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ အစပိုင္းတြင္ KNU (၂) ဖြဲ႔ ကြဲပါေတာ့တယ္။ ခြဲ ထြက္ သြားသူမ်ားက DKBA အမည္ခံပါတယ္။ KIO က ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ လည္းေကာင္း၊ မြန္ျပည္သစ္ ပါတီ က ၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ လည္းေကာင္း အသီးသီး အပစ္အခတ္ ရပ္စဲခဲ့ ၾကပါတယ္။ သိပ္မၾကာခင္ မွာ ဘဲ KNU မွ ေနာက္ထပ္ (၂)ဖြဲ႔ ထပ္ကြဲပါတယ္ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ တြင္ တပ္မဟာ (၆)မွ ဗိုလ္မွဴး သု႔မူဟဲ ဦးေဆာင္ေသာ အဖြဲ႔ ႏွင့္ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ ဖဒို ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ အဖြဲ႔တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္ ရွိေနတဲ့ KNU ကေတာ့ ဆက္လက္ တိုက္ပြဲ၀င္ ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ လူႀကီးလူေကာင္း သေဘာ တူညီခ်က္ (Gentelment Agreement) လုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ၾကာရွည္မခံဘဲ ပ်က္ျပယ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းေတာ့ KNU တပ္မဟာ (၇) မွဴး ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ထိန္ေမာင္ ဦးေဆာင္ေသာ အဖြဲ႔ ထပ္မံ ခြဲထြက္ခဲ့ပါတယ္။ နအဖ သည္ KNU အင္အားခ်ိနဲ႔ၿပီး ေနာက္ဆံုး လက္နက္ခ်ေရးကို ေမွ်ာ္မွန္း ကာ ေသြးခြဲသည့္ နယ္ပရိယယ္ကို အသံုးျပဳ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုသည္မွာ နအဖ၏ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္လိုသည့္ ဆႏၵမရွိျခင္း (၀ါ) မရိုးသားမႈ မ်ားကို တင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တ ကယ္ စစ္မွန္သည့္ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လိုလားပါက ယခုကဲ့သို႔ ေသြးခြဲစရာမလိုပါ။ တတိုင္း ျပည္လံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ဳိးသားညီလာခံ
ထိုအခ်ိန္က ျပည္တြင္း ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနကို ၾကည့္မယ္ဆိုလ်င္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီး ကာစ NLD ရဲ႔ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ား တက္ၾကြေနခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အခ်ိန္မွာ အတြင္း အျပင္ လႈပ္ ရွားမႈ (၂)ခု ေပါင္းစပ္သြားမွာကို န၀တ က အႀကီးအက်ယ္ စုိးရိမ္းေနခ်ိန္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အျပင္မွာ ရွိတဲ့ အင္အားစုေတြကို တဖြဲ႔ျခင္း ခြဲကစားခဲ့ၿပီး၊ ျပည္တြင္း အင္အားစုမ်ာကိုေတာ့ ၁၉၉၀ ေရြး ေကာက္ပြဲမွာ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္းခံရသူမ်ားဟာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒေရးဆြဲရမည့္ တာ၀န္ ရွိတယ္ ဒါေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားညီလာခံက်င္းပဘို႔လိုတယ္။ အမ်ဳိးသားညီလာခံကို မၾကာခင္ ေခၚယူ ေပး မယ္ ဆိုၿပီး အာဏာလႊဲမေပးဘဲ လွည့္စားခဲ့ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားညီလာခံကို ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ တြင္ က်င္းပခဲ့ၿပီး ထိုအခ်ိန္က အပစ္ရပ္ထားေသာ တိုင္းရင္းသား အင္အားစုမ်ားကို တက္ေရာက္ ေစခဲ့ ပါတယ္။ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ႏိူ၀င္ဘာလထဲမွာေတာ့ NLD က န၀တကို ေတာင္းဆိုမႈတခု ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ လက္ရွိက်င္းပေနတဲ့ အမ်ိဳးသားညီလာခံက ျမန္မာျပည္ရဲ႕ျပႆနာ အရပ္ရပ္ကို ေျဖရွင္း ေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး၊ ဒီေတာ့ NLD အေနနဲ႔ နအဖ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ၿပီး ေဆြးေႏြးခ်င္တယ္။ အဲဒီလို ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၿပီးမွသာ NLD က အမ်ိဳးသားညီလာခံကို ဆက္ၿပီး တက္မွာျဖစ္တယ္။ မေတြ႔ ဆံုႏိုင္ ေသးသ၍ NLD အေနနဲ႔ အမ်ိဳးသားညီလာခံကို တက္ေရာက္ေနျခင္းကေန ရပ္ဆိုင္း ထားမယ္ ဆိုတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ န၀တ ဟာ NLD နဲ႔ မေတြ႔ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ NLD က အမ်ိဳးသားညီ လာခံကို တက္ေရာက္ေနတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ အားလံုးဟာလည္း ညီလာခံကို ဆက္မတက္ၾက ေတာ့ပါဘူး။ NLD မတက္ ေရာက္ေတာ့တာနဲ႔ ေနာက္တေန႔မွာဘဲ န၀တ ရဲ႕ အမ်ိဳးသားညီလာခံဟာလည္း ရပ္ ဆိုင္း ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒါက ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို ႏိုင္ငံေရးအရ အၾကပ္အ တည္းေတြ႔ ေနခ်ိန္မွာ NLD ကိုယ္စား တိုင္းရင္းသားေတြကို အစားထိုလိုတာက တေၾကာင္း၊ တတိုင္း ျပည္လံုး ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီဆိုတာကို ကမၻာကိုျပလိုတာက တေၾကာင္း တို႔ေၾကာင့္ အတုအေယာင္ ဟန္ျပ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို န၀တ က ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား အင္အားစု ေတြဖက္ က ထိုအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးမွ တဆင့္ ႏို္င္ငံေရး ေဆြးေႏြးပြဲဆီကို ဦးတည္လိုတာျဖစ္ပါတယ္ တနည္း အားျဖင့္ အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္ မႈတည္ေဆာက္ၿပီး အဲဒီကမွတဆင့္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ ဆီကို ဦးတည္လိုတာေၾကာင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုအခ်ိန္က န၀တ ေထာက္ လွမ္းေရးတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ဗိုလ္မွဴးေဟာင္း ေအာင္လင္းထြဋ္ (၂၁)ရက္ ဇြန္လ ၂၀၁၁ ရက္စြဲျဖင့္ ဧရာ၀တီ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာတြင္ ေရးသားခဲ့ေသာ ကတိမတည္ေသာ အစုိးရ၊ KIA ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆာင္းပါးတြင္္ “၁၉၉၇ ခုႏွစ္ အလြန္မွ စ၍ အာဏာရွင္ႀကီးမ်ား၏ ဉာဏ္ နီ ဉာဏ္နက္မ်ားကို သိလာရသည္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ မ်ားအေပၚ ထားရွိရမည့္ သ ေဘာထားကို တိုင္းမွဴး၊ တပ္မမွဴးမ်ား ေလးလပတ္အစည္းအေ၀းတြင္ လမ္းၫႊန္မႈမ်ား ျပဳလုပ္လာ ခဲ့သည္။ အပစ္ရပ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဖြဲ႔မ်ားအား ျပည္တြင္းျပည္ပ ႏိုင္ငံေရးကိစၥ မ်ားတြင္ လက္နက္တခု သဖြယ္ ကိုင္တြယ္ အသံုးျပဳရန္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အခ်ိန္မေရြး စစ္ျပန္တိုက္ ရလိမ့္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၎တို႔၏ စစ္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို မျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ရန္ လိုေၾကာင္း၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ား၏ နယ္နိမိတ္အစပ္မ်ားတြင္ စစ္တပ္ တပ္ရင္းေပါင္းမ်ားစြာကို တိုးခ်ဲ႔ဖြဲ႔ စည္းသြားရန္ လမ္းၫႊန္ မႈမ်ားေပးခဲ့သည္။” အထက္ပါအခ်က္ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ နအဖ တို႔၏ သေဘာထားအမွန္ကို သိရ မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ တိုင္းျပည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ စစ္မွန္တဲ့ေဆာင္ရြက္ခ်က္လား။ အပစ္ရပ္စဲ ထားသည့္ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အတြင္း၌ပင္ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္း အတြင္း တြင္လည္းေကာင္း၊ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္း ႏွင့္ ေအာက္ေခ် အၾကားတြင္ လည္းေကာင္း အက်ဳိးစီးပြားမ်ားျဖင့္ ေသြးခြဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ခြင့္ေပးခဲ့သည္။ ထိုကဲ့သို႔ ေသြးခြဲမႈမ်ားေၾကာင့္ အခ်ဴိ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ႏွင့္ ေအာက္ေခ် အၾကားတြင္ အထင္အျမင္ လြဲမွားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚကာ ခြဲထြက္ ပုန္ကန္ မႈမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ နအဖသည္ ရပ္ဆိုင္းထားရေသာ အမ်ဳိးသားညီ လာခံျပန္လည္ စတင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ တြင္ လမ္းျပေျမပံု (၇)ခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့သည္။ ၎တို႔၏ လမ္းျပေျမပုံ (၇)ခ်က္ပါ ပဥၥမအခ်က္ျဖစ္သည့္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ လႊတ္ေတာ္မ်ား ဖြဲ႔စည္းေရးအတြက္ တရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား က်င္းပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

နယ္ျခားေစာင့္တပ္
ထိုေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္မွာဘဲ အပစ္ရပ္အဖြဲ႔မ်ားအား နယ္ ျခားေစာင့္တပ္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းေရး ဖိအားေပးပါေတာ့တယ္။ အခ်ဴိ႔အင္အားစုမ်ား က အေျခအေနအရကိုက လက္မခံလို႔ မရသည့္ အေျခ အေနသို႔ ဆိုက္ေရာက္ေနၾကသျဖင့္ လက္ခံလိုက္ၾကရသည္။ အခ်ဴိ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ နယ္ျခား ေစာင့္တပ္ အသြင္ေျပာင္းလဲေရးကို လက္မခံႏုိင္ေၾကာင္း ေျပာင္ေျပာင္ တင္းတင္းပင္ ျငင္းဆန္ ခဲ့ၾက သည္။ ထိုအထဲကမွ DKBA သည္ တခုလံုးလက္ခံၿပီးေနာက္ နအဖ၏ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး ႏိူ၀င္ဘာလ (၈)ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ႏႈတ္ခမ္းေမႊး ဦးေဆာင္သည့္ အဖြဲ႔သည္ DKBA မွ ခြဲထြက္ ကာ နအဖကို ျပန္လည္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ (၁၅) ႏွစ္ၾကာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး နိဂံုးခ်ဳပ္သြားခဲ့သည္။ ေျပာရမည္ ဆိုလွ်င္ ထိုအခ်ိန္ကတည္းက နအဖ ႏွင့္ တုိင္းရင္း သားအင္အားစုမ်ား အၾကား ခ်ဳပ္ဆို ထားခဲ့ေသာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသည္ ပ်က္ျပယ္သြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ တဆက္တည္းမွာပင္ ျပည္သူ႔ စစ္အသြင္ ေျပင္းလဲေရးကို လက္မခံခဲ့သည့္ SSPPအား ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၂၇)ရက္ ေန႔ တြင္ ဥပေဒျပင္ပ အဖြဲ႔အစည္း အျဖစ္သတ္မွတ္ခဲ့ရာမွ (၂)ဖက္တင္းမာမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚကာ တိုက္ပြဲမ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ (၉)ရက္ေန႔တြင္ တာပိန္စီမံကိန္း အေပၚအေျခခံကာ KIO ႏွင့္ တိုက္ပြဲမ်ားျပန္လည္ျဖစ္ပြား ခဲ့သျဖင့္ (၁၇) ႏွစ္ၾကာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး နိဂုံးခ်ဳပ္သြားခဲ့သည္။

အတုအေယာင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး
KIO ႏွင့္ ျမန္မာစစ္တပ္ တိုက္ပြဲေတြျပန္လည္ျဖစ္ပြားခဲ့မွ ျပည္တြင္းစစ္မီး ျပန္လည္ေတာက္ ေလာင္ခဲ့ျခင္း မဟုတ္ပါ။ ျပည္တြင္းစစ္မီးဟာ စတင္ မီးေတာက္ေလာင္ခ်ိန္မွ ယေန႔ထက္ထိ လံုး၀ ၿငိမ္း သြား ျခင္းမရွိခဲ့ပါဘူး။ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ အခ်ဳိ႔ ယာယီ အပစ္အခတ္ရပ္ဆိုင္း ခဲ့ျခင္း သာျဖစ္ပါတယ္ ထိုနယ္ေျမေတြမွာသာ ေသနတ္သံေတြ တိတ္သြားခဲ့တာျဖစ္ၿပီး တတိုင္းျပည္လံုး ၿငိမ္သက္သြားျခင္း မဟုတ္ပါ။ စစ္မွန္တဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး (သို႔) စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ ေဆာက္ႏိုင္မွာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး မလုပ္ခဲ့တဲ့ KNU နယ္ေျမမွာေတာ့ ေသနတ္ သံေတြမစဲခဲ့သလို ေဒသခံျပည္သူေတြဟာလဲ စစ္ေဘးစစ္ဒံ လြတ္ရာေဒသကို ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ ရတာလဲ အေမာပါဘဲ။ ဒီေနရာမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးႏွင့္ ပက္သက္ၿပီး အနည္းငယ္တင္ျပလိုပါ တယ္။ ထိုအခ်ိန္က နအဖ အေနနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး (သို႔) တတုိင္းျပည္လံုး ၿငိမ္းခ်မ္း ျခင္တယ္ဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ေသြးခြဲဖဲ့ထုတ္ၿပီး တည္ေဆာက္ရန္ မလိုပါ။ တခုလံုး အသြင္ေဆာင္တဲ့ (သို႔) တတိုင္းျပည္လံုး အသြင္ေဆာင္တဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို တည္ေဆာက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ စကတဲ့ကုိက မရိုးသားတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ တည္ေဆာက္ခဲ့တာက တေၾကာင္း၊ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္မွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားတဲ့ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔အစည္းေတြကို နယ္ျခားေစာင့္တပ္ဖြဲ႔စည္းေရးအတြက္ အတင္းအက်ပ္ ဖိအားေပး ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာေတြေၾကာင့္ ဆယ္စုႏွစ္ေက်ာ္ တည္ရွိခဲ့တဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး က်ဳိးေပါက္ခဲ့ၿပီး လက္နက္ကိုင္ တိုက္ပြဲေတြ ျပန္လည္ ေပၚေပါက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ စစ္မွန္တဲ့ အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရး မဟုတ္တဲ့အတြက္ (သို႔) အတုအေယာင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးရဲ႔ အက်ဳိးဆက္ ရလဒ္ ေတြျဖစ္တယ္ ဆိုရင္ မမွားႏုိင္ပါဘူး။

စစ္ရဲ႕ ေနာက္ဆက္တဲြျပႆနာ
တကယ္ေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္သည္ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္အတြက္၊ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းရင္းသား မ်ားအတြက္၊ ဘယ္သူ႔အတြက္မွ အက်ုဳိးျဖစ္ထြန္းခဲ့ျခင္းမရွိပါဘူး။ သို႔ေသာ္ အာဏာရွင္ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေတြ အတြက္ အက်ဳိးျဖစ္ ထြန္းခဲ့ၾကပါတယ္ စီးပြားျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္၊ ၾသဇာအာဏာပိုမို ထူေထာင္လာၾက တယ္၊ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား အတြက္ မ်ားစြာ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းခဲ့တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔၏ သယံဇာတမ်ား ဘယ္ေရာက္သြားခဲ့ပါသလဲ ထိုႏိုင္ငံမ်ားကိုေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္၊ က်ေနာ္တုိ႔၏ လုပ္ အားမ်ား ဘယ္ေရာက္သြား ခဲ့ပါသလဲ ထိုႏိုင္ငံမ်ား သို႔ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္၊ က်ေနာ္တို႔ ဘယ္သူ႔ကို အလုပ္အေကြ်းျပဳေနပါသလဲ ထုိႏုိင္ငံမ်ားကို အလုပ္အေကြ်း ျပဳေနၾကပါတယ္၊ အျခားတတိယႏိုင္ငံ မ်ားကို အလုပ္အေကြ်းျပဳေနၾကပါတယ္၊ က်ေနာ္တို႔ ပတ္၀န္းက်င္ ေနရာတုိင္းမွာ လူသားအရင္းအျမစ္ ဆံုး႐ံႈးမႈ အခက္အခဲႏွင့္ ရင္ဆုိင္ၾက ရလ်က္ရွိပါတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ေကာင္းက်ဳိး ရလဒ္ေတြ ရခဲ့ပါသလား၊ ဆိုးက်ဳိး ရလဒ္ေတြ ရခဲ့ပါသလား၊ ေကာင္းက်ဳိး ႏွင့္ ဆိုးက်ဳိး ဘယ္ရလဒ္က ပိုမ်ားသလဲ ဆိုတာကို ေလးေလးနက္နက္ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ ေကာင္းက်ဳိးရလဒ္ေတြ သိပ္မ်ားေနတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဆက္လက္ဆင္ႏႊဲၾကပါ၊ တိုက္ၾကပါ၊ ခိုက္ၾကပါ။ ဆိုးက်ဳိးေတြ မ်ားသထက္ မ်ားေနတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီကေန႔ ခ်က္ခ်င္း ရပ္ဆိုင္း ၾကပါ။ သို႔မွသာ ဆိုးက်ဳိးေတြကို စကၠန္႔ႏွင့္ အမွ်၊ မိနစ္ႏွင့္ အမွ် နည္းႏိုင္ သမွ် နည္းသြားေအာင္ ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္မီး ေတာက္ေလာင္ ေနဆဲ (၆၃) ႏွစ္ အတြင္းမွာ မ်ဳိးဆက္ေတြ ဘယ္ေလာက္ ေပးဆပ္ခဲ့ၾကရသလဲ၊ အျပစ္မဲ့တဲ့ ႏွလံုးသားေတြ ဘယ္ ေလာက္ေၾကမြပ်က္ဆီး ဆံုး႐ံႈး ခဲ့ၾကရသလဲ၊ အမုန္းတရားေတြ ဘယ္ေလာက္ ရစ္ပတ္ ခ်ည္ေႏွာင္ ခဲ့ၾကသလဲ၊ တိုင္းျပည္ ၿငိမ္းခ်မ္း တာကို ျမင္ျခင္သူ မ်ားလည္း တျဖည္းျဖည္း ေပ်ာက္ကြယ္ကုန္ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္သည္ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီဘ၀ က်ေရာက္ၿပီးခ်ိန္မွ လြတ္လပ္ေရး ရသည့္အထိ တိုက္ပြဲ၀င္ ခဲ့ရသည့္ ကာလမွာ (၆၃) ႏွစ္ၾကာခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးခ်ိန္မွ ယေန႔အထိ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ပြားေနသည့္ အခ်ိန္ကာလမွာ (၆၃)ႏွစ္ ရွိၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ထိုကာလမ်ားကို ေရတြက္ၾကည့္ပါက ႏွစ္ေပါင္း (၁၂၆)ႏွစ္ လံုးလံုး စစ္ပြဲမ်ား တိုက္ခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ (၂)ဖက္ စလံုးလဲ စစ္ပန္းေနၾကၿပီ၊ သယံဇာ တမ်ားလည္း ကုန္ေနၿပီ၊ လူထုလည္း သူေတာင္းစားျဖစ္ေနၿပီ၊ အမ်ဳိးေကာင္း သမီးမ်ားလည္း ေဖ်ာ္ေျဖခံ လိင္သမမ်ား ျဖစ္ေနၿပီ၊ တိုင္းျပည္လဲ ေၾကမြေနၿပီ၊ ဧရာ၀တီေတာင္ မငိုေႂကြးႏိုင္ေတာ့ဘူး မ်က္ရည္ကုန္ခမ္းၿပီး အင္အားခ်ိနဲ႔ေနၿပီ ျဖစ္တယ္။ (၆၃) ႏွစ္ဆိုေသာ အခ်ိန္ကာ လသည္ တိုေတာင္းေသာ ကာလမဟုတ္ပါ က်ေနာ္တို႔လို႔ ဆင္းရဲတဲ့ တုိင္းျပည္အတြက္ ေမြးဖြားခ်ိန္မွ ေသဆံုးခ်ိန္အထိ လူတေယာက္ရဲ႔ အသက္ရွင္ေနထိုင္မႈ ပ်မ္းမွ် သက္တမ္းျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ ကို စတင္ မီးေမႊးခဲ့သူမ်ားလည္း ေပ်ာက္ကြယ္ကုန္ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဘယ္ေလာက္ အထိ ျပည္တြင္းစစ္ မီး႐ႈးတန္ေဆာင္ႀကီးကို ဆက္လက္ သယ္ေဆာင္ သြားၾကအံုးမွာလဲဆိုတာ အေရး တႀကီး စဥ္းစားၾကရမည့္ အခ်ိန္ေရာက္ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ အေရအတြက္ဟာလည္း အၿမဲတိုးပြားလ်က္ရွိပါတယ္။ အခုဆိုလ်င္ ထိုင္းျမန္မာနယ္စပ္ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားမွာ လူဦးေရ တစ္ သိန္းခြဲ၀န္းက်င္ ရွိေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္တြင္းစစ္ အနိဌာရံု ႏွင့္ ပက္သက္ၿပီး သက္ရွိထင္ရွား က်န္ရစ္ေနေသာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ ေရးအတြက္ ကိုယ္က်ဳိးစြန္႔ အနစ္နာခံ အားထုတ္က်ဳိးပမ္းခဲ့ေသာ ရဲေဘာ္ သံုးက်ိပ္၀င္ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေက်ာ္ ေဇာက ဒီလို မွတ္ခ်က္ေပးထားပါတယ္ - ျပည္တြင္းစစ္ႀကီအတြင္းမွာ တခ်ိန္က ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး အတြက္ အတူ တိုက္ပြဲ၀င္လာခဲ့ၾကသူမ်ား အၾကား အခ်င္းခ်င္းျပန္လည္တိုက္ခိုက္ၾကရၿပီး ဗမာ့ သားေကာင္း၊ သမီးေကာင္း ေျမာက္မ်ားစြား ေသေၾကခဲ့ၾကရေပသည္။ တိုင္းျပည္အတြက္ ႏွေျမာ တသစရာ ဆံုး႐ႈံးမႈႀကီးပင္ျဖစ္သည္။ အခ်င္းခ်င္း ၾကားမတိုက္ၾကရဘဲ၊ မေသဆံုးကုန္က်ဘဲ အားလံုး တိုင္းျပည္ထူေထာင္ေရး တည္ေဆာက္ေရး မ်ားမွာသာ ၀ိုင္းအလုပ္ လုပ္ၾကမည္ဆိုလ်င္ တိုင္း ျပည္အတြက္ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းလိုက္ မလဲဟုလည္းယူဆ စဥ္းစားေနမိပါသည္။ ျပည္တြင္းစစ္သည္ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္ တိုးတက္ေရးအတြက္ အေႏွင့္အယွက္ျဖစ္ေစခဲ့ေသာ အေၾကာင္းဆိုးႀကီး ျဖစ္ခဲ့သည္ဟု က်ေနာ့ စိတ္တြင္ထင္ျမင္မိပါသည္။

သင္ခန္းစာ
တိုင္းရင္းသား အခ်ဴိ႔ရဲ႕အျမင္ကေတာ့ - ျပည္တြင္းစတင္ျဖစ္ပြားခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀)ေက်ာ္ ၾကာျမင့္ခဲ့ ၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ ၎ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ စိတ္ခံစားမႈ ဒံရာဒံခ်က္ေတြ ဟာလည္း အ ေတာ္ေလး ခိုင္ခဲ့ၿပီျဖစ္တယ္။ လက္ရွိ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရဟာလည္း ဗိုလ္သန္းေရႊရဲ႔ လူေတြဘဲ ျဖစ္ေန တာေၾကာင့္ အစုိးရႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အၾကားမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိ ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၾကပါ့မလားဆိုတာ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္ေနပါတယ္။ အစုိးရဖက္က စားပြဲေပၚ မွာ အေျဖရွာႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို မယံုၾကည္ဘဲ စစ္ေရးနည္းလမ္းျဖင့္ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔ေတြကို အျပတ္ ႏွိမ္ႏွင္းမယ္ဆိုတဲ့ အျမင္အေတြးအေခၚရွိေနလ်င္ ဘယ္လို႔မွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ ႏိုင္ဘို႔မလြယ္ပါ။ တိုင္းျပည္မွာ ေသနတ္သံေတြ ရပ္စဲသြားတာႏွင့္ စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရၿပီလို႔မဆို လိုႏိုင္ပါ၊ တို္င္းရင္းသားျပည္သူမ်ား လိုလားတဲ့ တန္းတူေရး ႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိတဲ့ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ႏိုင္မွသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မိုးစက္ေတြ ရြာသြန္းေနၿပီလို႔ ေျပာ ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ဘို႔အတြက္ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးဟာ အေရး ႀကီးပါတယ္။ ယေန႔ ျမန္မာျပည္အတြင္း စစ္မွန္ေသာ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ႏွင့္ စစ္မွန္ ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိႏိုင္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းျဖင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးအေျဖရွာမွသာ ရရွိႏိုင္ မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ တခုထည့္သြင္း စဥ္းစားရမွာက ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးဆိုတာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု လက္ခံၿပီး ပါတီေထာင္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္တဲ့ နည္းလမ္း မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို သတိထားၾကဘို႔ လိုပါ တယ္။ အဲဒီေျပာစကားေတြဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပိုမိုေ၀းကြားေစပါတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္မီး ပိုမိုေတာက္ ေလာင္ေရးကုိ တြန္းအားျဖစ္ေစပါတယ္။ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ အသြင္ေျပာင္းလဲေရးေၾကာင့္ အပစ္အ ခတ္ရပ္စဲေရး ပ်က္ျပားခဲ့ရၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို သခၤန္းစာထုတ္သင့္ပါတယ္။
ျပည္သူလူထု အခ်ဳိ႔၏ အျမင္မွာလည္း - စစ္အာဏာရွင္တို႔ ရွိေနသမွ် ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသည္ လည္း ေကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီသည္ လည္းေကာင္း ရွင္သန္ႏိုင္မည္မဟုတ္၊ တိုင္းျပည္ေအးခ်မ္း သာယာေရး အ တြက္ တကယ္ ေျဖရွင္းလိုေသာ ေစတနာအမွန္ ရွိပါက တတုိင္းျပည္လံုး အတိုင္းအတာေဆာင္ေသာ အပစ္ရပ္ျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းးသားအားလံုး လႊတ္ေပးျခင္း ပါတီေပါင္းစံုပါ၀င္ေသာ ညီလာခံ ေခၚယူ ႏိုင္ေရးအတြက္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးျခင္း၊ သတင္းႏွင့္ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ေပးျခင္း၊ လြတ္ လပ္စြာ ေဆြးေႏြး ညႇိႏႈိင္းျခင္း၊ ပါတီေပါင္းစံုပါ၀င္ေသာ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းသည့္ ညီလာခံမွ တိုင္းျပည္ ၏ အနာဂါတ္ကို အမ်ား သေဘာတူ ပံုေဖၚျခင္းတို႔ကို လုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔မွသာ အမွန္တကယ္ ေဆြေႏြး အေျဖရွာျခင္း ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ဤသို႔ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား မရွိဘဲ အာမခံခ်က္ မရွိသည့္ အေျခအေန ေအာက္တြင္ စစ္မွန္ေသာ ေအးခ်မ္းသာယာသည့္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ ျဖစ္ရန္မွာ စိတ္ကူး ယဥ္ရာက်ၿပီး စစ္အာဏာရွင္တို႔၏ လွည့္စားမႈသံသရာတြင္ မ်ဳိးဆက္ တဆက္ၿပီး တဆက္ ခံၾကရေပ လိမ့္မည္။

တုိက္တြန္းခ်က္
ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ အဓိက အေရးႀကီးသည္မွာ (၂)ဖက္စလံုးက တိုင္းျပည္ အမွန္ တကယ္ ၿငိမ္းခ်မ္း လိုေသာ ဆႏၵရွိဘို႔လိုပါတယ္။ ပါးစပ္ကေျပာေနလို႔မရပါ လက္ေတြ႔ အလုပ္ပါဘို႔ လို ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာ မူရွိပါတယ္၊ အဲဒီမူအတို္င္း အေကာင္အထည္ေဖၚသြားမွာျဖစ္ပါတယ္ ဆိုတဲ့ စ ကား အစား ဘယ္ေန႔ရက္စြဲျဖင့္ တတိုင္းျပည္လံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲလိုက္ပါၿပီ ဆိုေသာ ေၾကညာခ်က္ က တိုင္းရင္းသားလူထု အတြက္ ေက်နပ္ ၀မ္းသာစရာျဖစ္ပါတယ္။ ဆႏၵအမွန္ရွိပါက လြယ္ကူၿပီး၊ ဆႏၵမရွိပါ ခက္ခဲေသာ အလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္သူ႔ ဘယ္သူ႔ ကိုမွ အျပစ္ပံုခ်စရာမလို၊ ဘယ္ဖြဲ႔စည္း ပံုအေျခခံဥပေဒ ကိုမွေျပာစရာမလိုဘဲ လက္ရွိ အာဏာရွိေနသည့္ အစုိးရက ေအာက္ပါ လုပ္ငန္းစဥ္ မ်ားကို ပထမ ေျခလွမ္းအျဖစ္ ပဏာမ စတင္အေကာင္အထည္ေဖၚရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ -
(၁) တတိုင္းျပည္လံုး အပစ္အခတ္ရပ္စဲရန္။
(၂) တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ နယ္ေျမမ်ားတြင္ တပ္စြဲထားေသာ တပ္
မ်ားအား ျပန္ရုပ္ရန္။
(၃) မိမိယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနေသာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားအား ခြ်င္းခ်က္
မရွိလႊတ္ေပးရန္။
(၄) ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈမ်ား စတင္ရန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုကမွ တဆင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား ပါ၀င္ေသာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို တဆင့္ၿပီး တဆင့္ ေဆာင္ရြက္ ရမွာ ျဖစ္ပါယတ္။ က်ေနာ္တို႔ တိုင္းျပည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဘယ္သူ႔မွာ တာ၀န္ရွိပါသလဲ၊ ျပည္တြင္း စစ္ရပ္စဲ ေရးအတြက္ ဘယ္သူ႔မွာ တာ၀န္ရွိပါသလဲ၊ က်ေနာ္တို႔အားလံုးမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္ တို႔ ကိုယ္တိုင္ ဒီကေန႔ စလုပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္စဲေရး ဒို႔အေရး၊ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိေရး ဒိုအေရး ဟူေသာ ေႂကြးေၾကာ္သံမ်ား မိုးယံထက္ထိပ်ံ႔ေအာင္ အစြမ္းကုန္ ဟစ္ ေႂကြးၾကပါစုိ႔ လို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။