သတင္းသမား ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်ရာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ တတိယ အဆိုးဆံုး

ဗီြအိုေအ၊ ဒီဇင္ဘာလ ၆ ရက္ ၂၀၀၈

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သတင္းစာနယ္ဇင္း သမားေပါင္း ၁၄ ေယာက္မက ဖမ္းဆီးေထာင္ခ် ခံထားရသလို ျပည္သူေတြအတြက္ သတင္းျဖန္႔ျဖဴး ထုတ္ေ၀ေနသူေတြ အေပၚကိုလည္း အျပင္းအထန္ ပိုၿပီး ဖိအားေပးလာေနတာ ေတြရတယ္လို႔ CPJ လို႔ေခၚတဲ့ နယူးေယာက္ အေျခစိုက္ သတင္းသမားမ်ား ကာကြယ္ေရးအဖြဲ႔ က ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ကမၻာေပၚမွာ သတင္းနဲ႔ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ အနည္းဆံုး နဲ႔ အဖိႏွိပ္ဆံုး ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ တတိယ ေနရာမွာ ရွိတယ္္လို႔ CPJ က ေျပာတယ္ ဆိုေတာ့ မသင္းသီရိ က အျပည္႔အစံု တင္ျပထားပါတယ္။


CPJ က အဂၤါေန႔ က ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ သူတို႔ရဲ႕ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ သတင္းနဲ႔ စာနယ္ဇင္း လြပ္လပ္ခြင့္ အစီရင္ခံစာ မွာ ေျပာထားတာပါ။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရြ၀ါေရာင္ သံဃာ့လႈပ္ရွားမႈေတြ ျပီးကတည္းက ျမန္မာစစ္အစိုုးရဟာ သတင္းသမားေတြေပၚ မ်က္ေျခမျပတ္ ပိုမိုေစာင့္ႀကည္႔ခဲ့တယ္ ဆုိတာက ဒီသတင္းေတြကို ကမၻာသိေအာင္ ျပည္တြင္း သတင္းသမားေတြ ႀကိဳစားခ်က္ေႀကာင့္ လို႔လည္း ေရးထားပါတယ္။ ဒါ့့အျပင္ ၂၀၀၈ ေမလ နာဂစ္ မုန္တိုင္းအျပီး သတင္းေတြကို ဖုန္းကြယ္ဖို႔အတြက္ ျမန္မာစစ္အစိုးရ က တယ္လီဖုန္းလိုင္း နဲ႔ အင္တာနက္ ဆက္သြယ္မႈ ျဖတ္ေတာက္တာေတြ လုပ္ခဲ့တယ္ လို႔လည္း သူတိုရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ေရးထားပါတယ္။

ထင္ရွားတဲ့ ရုပ္ရွင္သရုပ္ေဆာင္ ဇာဂနာ နဲ႔ ဘေလာ့ဂါသမား အပါအ၀င္ သတင္းသမားေတြကို နာဂစ္မုန္တိုင္း ကိစၥေတြ အျပီး ဖမ္းဆီးရာကေန အခုေတာ့ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္ျပီး ၿမိဳ႕ျပနဲ႔ ေ၀းကြာလြန္းလွတဲ့ နယ္ေထာင္ေတြကို ပို႔ပစ္ေနတာေတြ ကိုလည္း ျမန္မာစစ္အစိုးရ လုပ္ေနတာေတြ ဟာ သတင္းသမားေတြေပၚ စီမံကိန္းနဲ႔ စနစ္တက် ၿဖိဳခြဲဖိႏွိပ္ေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔ CPJ အဖြဲ႔က အာရွတာ၀န္ခံ Bob Dietz က ေျပာပါတယ္။

“ျမနု္မာျပည္တ၀ွမ္း ဘာေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ဘယ္လို အေျခအေနေတြ ျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ အေသအခ်ာ မသိႏိုင္ပါဘူး။ သတင္းေတြ ရႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြ မွန္သမွ် ျမန္မာစစ္အစိုးရ က အေသအခ်ာ ေစာင့္ၾကည့္ ပိတ္ပင္ထားပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒီ အေျခအေနေတြက ျပည္တြင္းသတင္းသမားေတြရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကိုပါ ထိခိုက္ လာေနတာကို က်ေနာ္တို႔ ျမင္ေနရပါတယ္။”

အခုလိုမိ်ဳး သတင္းသမားေတြကို ပိုျပီး တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ဖိႏွိပ္ေနတာေတြဟာ လာမယ့္ ၂၀၁၀ မွာ က်င္းပေပးမယ္ ဆိုတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ကိစၥေတြေႀကာင့္လို႔ အမ်ားက ေျပာေနၾကတာေတြလည္း ရွိေနေတာ့ အဲဒီ့အေပၚကို CPJ အဖြဲ႔အေနနဲ႔ ဘယ္လိုထင္ပါသလဲလို႔ ေမးႀကည္႔ပါတယ္။

“စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေရြးေကာက္ပြဲ ျပဳလုပ္မယ္ ဆုိတဲ့ ေျပာဆိုခ်က္ေတြမွာ တရားမွ်တၿပီး လြတ္လပ္မယ့္ အရိပ္အေယာင္ေတာ့ အခုခ်ိန္ထိ မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အခုခ်ိန္ကတည္းက သတင္းသမားေတြကို ႀကိဳၿပီး ဖိအားေပးတာ၊ ဖမ္းဆီးတာေတြ လုပ္ေနတာ ေတြ႔ရပါၿပီ။ တကယ့္ကို ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရမႈနဲ႔ အဆိုးဆံုး အေျခအေနေတြ ပါပဲဗ်ာ။”

အခုျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာနဲ႔ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ အေျခအေနေတြမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အေျခအေန နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တိုးတက္လာတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးေတြေရာ မေတြ႔ရဘူးလားရွင့္။ -

“ဘာမွ မရွိပါဘူး။ သတင္းသမားေတြဟာ တင္းက်ပ္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြမွာပဲ ရွိေနေသးတာပါ။ ပိုၿပီး တင္က်ပ္လာတယ္။ ဖိႏွိပ္လာတယ္။ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်လာတယ္။ အဲဒါေတြကလြဲရင္ ဘာမွ တိုးတက္တာ မရွိပါဘူး။ ႃခြင္းခ်က္အေနနဲ႔ သတင္းစာ ဆရာႀကီး ဦး၀င္းတင္ လြတ္လာတာ ေျပာႏိုင္ေပမယ့္ တေယာက္ထက္မကတဲ့ သတင္းသမားဦးေရ အမ်ားအျပား ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တာေတြ ရွိေနေတာ့ ဘယ္ေထာင့္ကမွ တိုးတက္မႈ ရွိတယ္လို႔ မျမင္ရဘူး။ အင္တာနက္ဆိုင္ေတြ၊ တယ္လီဖုန္း လိုင္းေတြ ျပင္ပကမၻာနဲ႔ ဆက္သြယ္ႏုိင္မယ့္ ကိစၥေတြမွာ ပို တင္းက်ပ္လာတာကိုလည္း ေတြ႔ေနရပါတယ္။”


ဒါ့အျပင္ သူတို႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ကိုဇာဂနာ ကို ေထာင္ဒဏ္ ၅၉ ႏွစ္ ခ်မွတ္ျပီး မိသားစုနဲ႔ ေ၀းကြာလြန္းလွတဲ့ ျမစ္ႀကီးနားေထာင္ကို ပို႔လိုက္တဲ့ အေႀကာင္းေတြ ဘေလာ့ဂါသမား ကိုေနဘုန္းလတ္ ကို ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ ခ်မွတ္ျပီး ဖားအံေထာင္ ပို႔လုိက္တဲ့ အေႀကာင္းေတြကိုလည္း ေရးထားပါတယ္။

တကမၻာလံုး အတိုင္းအတာအရ သတင္းသမား အမ်ားဆံုး ဖမ္းဆီးဖိႏွိပ္တာ တရုတ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ျပီး ဒုတိယ အမ်ားဆံုး ႏိုင္ငံက က်ဴးဘားႏိုင္ငံ ျဖစ္သလို ျမန္မာႏိုင္ငံ က တတိယ သတင္းသမား ဖမ္းဆီးထားမႈ အမ်ားဆံုး လို႔လည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒီ CPJ သတင္းနဲ႔တဆက္တည္း ျပင္သစ္အေျခစိုက္ RSF အဖြဲ႔ကလည္း ကိုဇာဂနာ ကို အင္းစိန္ေထာင္ကေန ဒီဇင္ဘာ လ ၃ ရက္ေန႔က ျမစ္ႀကီးနားေထာင္ ေရႊ႕လိုက္တဲ့အေပၚ ေ၀ဖန္ေျပာဆိုခဲ့သလို ဒီလိုနယ္ေထာင္ေတြမွာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ မရွိတဲ့အတြက္ စိုးရိမ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုထားပါတယ္။